Los formantes cultos pueden considerarse como morfemas derivativos cultos o bien como morfemas léxicos cultos
Formante | Significado | Ejemplo |
acui- | agua | acuífero |
aden- | ganglio, glándula | adenitis |
aero- | aire, aéreo | aeródromo |
afro- | africano | afroamericano |
-agogia | conducción, dirección | pedagogía |
-ago/a | guía, conductor | demagogo |
agri- | campo | agricultura |
agro- | campo | agropecuario |
-algia | dolor | neuralgia |
alti- | alto | altímetro |
anarco- | anarquía | anarcosindical |
-andria | hombre | poliandria |
andro- -ántropo/a | varón | androfobia |
masculino | andrógeno | |
ser humano | misántropo | |
anemo- | viento | anemómetro |
anfi- | alrededor | anfiteatro |
a uno y a otro lado | anfipróstilo | |
doble | anfibio | |
angio- | vaso sanguíneo | angiografía |
anglo- | inglés | anglófono |
aniso- | desigual | anisosilábico |
ante- | anterioridad temporal | anteayer |
anterioridad espacial | antepalco | |
anti- | oposición | anticlerical |
protección contra | antiniebla | |
prevención contra | antideslizante | |
lucha contra | antipirético | |
apico- | carácter apical | apicodental |
antropo- | hombre, ser humano | antropófago |
arbori- | árbol | arboricultura |
archi- | superioridad | archiduque |
-arquía | gobierno, mando | oligarquía |
arce- | (vid. archi-) | |
arci- | (vid. archi-) | |
arqueo- | antiguo | arqueológico |
arqui- | (vid. archi-) | |
arz- | (vid. archi-) | |
astro- | estrella | astronomía |
espacio sideral | astronauta | |
atto- | trillonésima parte | attogramo |
-atra / -atría | curación ¿? | pediatría |
audi-/audio | sonido, oído, audición | audiovisual |
auto- | propio, por uno mismo | autorretrato |
baro- | presión atmosférica | barómetro |
bi-/bis-/biz- | dos (veces) | binomio |
biblio- | libro | biblioteca |
bio- /-bio | vida | biografía, |
bradi- | lento | bradicardia |
cardio-/ | corazón | cardiólogo |
-cardia | taquicardia | |
-carpio | fruto | mesocarpio |
cefal- / | cefalea, | |
cefalo- / | cabeza | cefalópodo |
-céfalo | bicéfalo | |
-cefalia | estado de la cabeza | hidrocefalia |
centi- | cien, centésima | centímetro |
cian- | azul | cianótico |
ciber- | cibernético | ciberespacio |
-ciclo | círculo | hemiciclo |
-cida | que mata | parricida |
-cidio | acción de matar | suicidio |
circum- / circun- | alrededor | circunvalación |
cito- / -cito | célula | citoplasma |
clepto- | robo | cleptomanía |
-cola | que cultiva | agrícola |
que habita en | cavernícola | |
copro- | excremento | coprofagía |
-cracia | poder, dominio | democracia |
-crata | que domina | aristócrata |
cromo- | color | cromoterapia |
cuadri- / cuadru- / cuatri- | cuadrilátero | |
cuatro | cuadrúpedo, | |
cuatrimotor | ||
cuasi- | casi | cuasiperfecto |
-cultor/a | cultivador, criador | agricultor |
-cultura | cultivo, cuidado | piscicultura |
dactil- / dactili-/ dactilo-/ | dactilar, | |
-dactilo | dedo | dactiliforme |
dactilografía | ||
pterodáctilo | ||
deca- | diez | decálogo |
deci- | décima parte | decímetro |
denti- | diente | dentífrico |
dento- | localización dental | dentoalveolar |
deut- | segundo | deuteronomio |
di- | dos | disílabo |
-dromo | lugar | velódromo |
dodeca- | doce | dodecaedro |
casa, | economía | |
eco- | ámbito vital | ecosistema |
onda | ecolalia | |
electromagnética | ||
ecto- | por fuera, exterior | ectoplasma |
-ectomía | ablación quirúrgica | lobectomía |
-edro | cara, plano | dodecaedro |
electro- | electricidad, eléctrico | electroimán |
-emia | sangre | anemia |
endeca- | once | endecasílabo |
endo- | dentro, en el interior | endocardio |
enea- | nueve | eneasílabo |
equi- | igual | equivaler |
estereo- | sólido | estereoscopio |
etno- | pueblo o raza | etnografía |
euro- | europeo, de euro (moneda) | eurodiputado |
exa- | un trillón de veces | exabyte |
exo- | fuera de, en el exterior | exocéntrico |
-fagia | acción de comer o tragar | aerofagia |
fago- / | que come | fagocito |
-fago, -faga | antropófago | |
femto- | milbillonésima parte | femtosegundo |
-fero | que lleva o produce | mamífero |
-ficar | convertir en | petrificar |
-fico | que convierte en | lapidífico |
-filia | afición, gusto, amor | bibliofilia |
filo- | amigo, amante de | filosofía |
-filo, -fila | anglófilo | |
fisio- | naturaleza | fisionomía |
fito- | planta o vegetal | fitografía |
-fito, -fita | micrófito | |
-fobia | temor | hidrofobia |
-fobo, -foba | que siente repulsión | xenófobo |
fono- | voz, sonido | fonología |
-fono, -fona | teléfono | |
-forme | en forma de | cuneiforme |
-foro, -fora | que lleva | semáforo |
foto- | luz | fotograbado |
relación con la fotografía | fotogénico | |
-fugo / -fuga | que ahuyenta, que huye de | ignífugo |
-génesis | origen, principio, proceso de formación | orogénesis |
-genia | orogenia | |
-geno, -gena | que genera o es producido | patógeno |
geo- | tierra / la Tierra | geografía |
giga- | mil millones | gigavatio |
-gono, -gona | ángulo | isógono |
descripción, tratado | ortografía | |
-grafía | escritura | telegrafía |
representación gráfica | fotografía | |
conjunto | discografía | |
grafo- | escritura | grafología |
-grafo, -grafa | que escribe o describe | telégrafo |
representación | fotograma | |
-grama | escrito, gráfico, | telegrama |
halo- | sal | halógeno |
hecto- | cien | hectómetro |
helio- | sol | heliocéntrico |
hema- / hemat- / hemato- / | hematermo | |
hemo- | sangre | hematoma |
hematología | ||
hemorragia | ||
hemi- | medio | hemisferio |
hepat- / hepato- | hígado | hepatitis |
hepatología | ||
hepta- | siete | heptasílabo |
hetero- | diferente, otro | heterosexual |
desigual | heterogéneo | |
hexa- | seis | hexágono |
-hídrico | sin oxígeno (química) | clorhídrico |
hidro- | agua | hidroavión |
higro- | humedad | higrometría |
con exceso | hipersensible | |
hiper- | muy grande | hipermercado |
muy | hipercontento | |
escasez de | hipoglucemia | |
hipo- | debajo de | hipodermis |
caballo | hipódromo | |
holo- | todo | holografía |
homeo- | semejante, parecido | homeopatía |
homo- | igual | homófono |
-iatra | médico especialista | pediatra |
-iatría | estudio de la curación de | pediatría |
infra- | inferior, debajo | infravalorar |
iso- | igual | isomorfo |
-itis | inflamación | otitis |
kilo- | mil | kilómetro |
-landia | sitio de, lugar de | fotolandia |
-látero/a | lado | cuadrilátero |
-latría | adoración | iconolatría |
lipo- | grasa | liposucción |
-lisis | descomposición | electrólisis |
lito- / | piedra | litosfera |
-lito | aerolito | |
-logía | ciencia | biología |
-logo/a | especialista | zoólogo |
macro- | grande | macromolécula |
magneto- | magnetismo | magnetosfera |
-mancia | adivinación | cartomancia |
-manía | afección desmedida | melomanía |
-mano | apasionado | bibliómano |
que tiene obsesión | cleptómano | |
maxi- | muy largo o grande | maxifalda |
grande | megalito | |
mega- | amplificación | megafonía |
un millón | megaciclo | |
meso- | medio | mesozoico |
junto a, después de, | metacentro | |
meta- | más allá | metafísica |
cambio | metamorfosis | |
-metría | medida, medición | cronometría |
-metro | medida de longitud | centímetro |
aparato para medir | pluviómetro | |
pequeño | microscopio | |
micro- | amplificación | micrófono |
millonésima parte | microfaradio | |
mili- | milésima parte | milímetro |
mini- | pequeño, breve, corto | minifundio |
miria- | diez mil | miriámetro |
innumerables, muchos | miriápodo | |
mono- | único, uno solo | monomanía |
morfo- / | forma | morfología |
-morfo/a | isomorfo | |
moto- | movido por motor | motocicleta |
multi- | muchos | multiforme |
nano- | milmillonésima parte | nanómetro |
narco- | droga | narcotráfico |
sueño | narcoterapia | |
necro- | muerto | necrofilia |
nefr-/nefro | riñón | nefrología |
neo- | reciente, nuevo | neologismo |
neumo- | pulmón,sistema respiratorio | neumología |
neuro- | nervio, sistema nervioso | neurología |
-nomía | conjunto de leyes o normas | geonomía |
-nomo | estudioso | gastrónomo |
-oidal | relación, semejanza | esferoidal |
-oide / | metaloide | |
-oideo / | parecido a, en forma de | lipoideo |
-oides | deltoides | |
oligo- | poco, insuficiente | oligofrenia |
-oma | tumor | sarcoma |
omni- | totalidad | omnipotente |
onco- | tumor | oncología |
-opsia | vista, estudio | autopsia |
orto- | recto, correcto | ortodoncia |
paleo- | antiguo, primitivo | paleolítico |
pan- | totalidad | panteísmo |
-paro/a | que pare, que se reproduce | ovíparo |
-pata | que padece | psicópata |
médico | homeópata | |
-patía | afección, sentimiento | sociopatía |
pato- | dolencia, afección | patógeno |
-peda | educador | logopeda |
-pedia | educación | logopedia |
-pedo | con pies | cuadrúpedo |
penta- | cinco | pentagrama |
peta- | mil billones | petagramo |
petro- | piedra | petroglifo |
petróleo | petroquímica | |
pico- | billonésima parte | picogramo |
piro- | fuego | pirotecnia |
pisci- | pez | piscicultura |
-plastia | reconstrucción | rinoplastia |
pluri- | pluralidad, varios | plurivalente |
podo- / | pie | podólogo |
-podo | miriópodo | |
poli- | pluralidad, abundancia | polimorfo |
-poli /-polis | ciudad | metrópoli |
porta- | que sirve para llevar | portaestandarte |
proto- | primero, anterior | protomártir |
pseudo- | (vid. seudo-) | |
psico- | alma, actividad mental | psicoanálisis |
ptero- / | pterodáctilo | |
-ptero/a | ala | hemíptero |
quilo- | (vid. kilo-) | |
quiro- /quir- | mano | quiromancia |
radio- /radi- | radiación, radiactividad | radioterapia |
retro- | hacia atrás | retrotraer |
rino- | nariz | rinología |
rizo- | raíz | rizófago |
-rragia | flujo, derramamiento | hemorragia |
-rrea | flujo, acción de manar | verborrea |
sarco- | carne | sarcófago |
scopia | vista, exploración | radioscopia |
-scopio | instrumento para ver | telescopio |
semi- | medio | semirrecta |
servo- | mecanismo auxiliar | servofreno |
sesqui- | unidad y media | sesquitercio |
seudo- | FALSO | seudópodo |
-sis | enfermedad | tuberculosis |
superposición,adición | sobrearco | |
sobre- | intensificación | sobrehumano |
repetición | sobrecenar | |
acción repentina | sobrecoger | |
socio- | social, sociedad | sociocultural |
sota- /soto- | debajo de | sotabarba |
-stático/a | equilibrio | hidrostático |
que detiene | hemostático | |
sud- | sur | sudoeste |
encima de | superestructura | |
super- / supra- | preeminencia | superdotado |
grado sumo | superfino | |
exceso | superpoblación | |
tanato- | muerte | tanatorio |
tardo- | tardío, final | tardofranquismo |
-teca | lugar para guardar | biblioteca |
-tecnia | arte o ciencia, técnica | pirotecnia |
tele- | a distancia | televisión |
teo- | dios | teología |
tera- | un billón | teragramo |
-terapia | curación | quimioterapia |
-termia | calor, temperatura | hipotermia |
termo- | calor | termodinámica |
temperatura | termómetro | |
-termo | caliente | hematermo |
con temperatura | isotermo | |
tetra- | cuatro | tetrasílabo |
-tomía | corte, incisión | laringotomía |
-tomo/a | que corta | micrótomo |
que se corta o divide | átomo | |
tri- | tres | trisílabo |
tribo- | frote, rozamiento | tribología |
-trofia | alimentación | hipertrofia |
-trofo/a | que se alimenta | heterótrofo |
turbo- | motor de turbina | turbohélice |
ultra- | más allá de, al otro lado | ultramar |
muy | ultramoderno | |
uni- | uno | unicornio |
-valente | valencia | monovalente |
vi-/vice- | en vez de, que hace de | vicerrector |
/viz- | ||
-voro | que come, devorador | herbívoro |
xeno- | extranjero | xenófobo |
xero- | seco, árido | xerófilo |
xilo- | madera | xilófago |
zoo-/-zoo | animal | zoografía |